Met het coronavirus nog steeds in ons midden, horen we regelmatig over het belang van ons immuunsysteem. Maar wat is dat nu eigenlijk? En waarom is het zo belangrijk? In deze blog gaan we in op de werking van ons immuunsysteem, uit welke verschillende lagen het bestaat en wat de kenmerken van deze lagen zijn. En hoe we er goed voor kunnen zorgen!
Bescherming tegen ziekmakende indringers
Het immuunsysteem is het mechanisme in ons lichaam dat ons beschermt tegen ‘indringers’ die ons mogelijk ziek zouden kunnen maken. Denk bijvoorbeeld aan bacteriën, virussen of andere lichaamsvreemde stoffen. Deze indringers noemen we ook wel pathogenen. Het immuunsysteem herkent de lichaamsvreemde stoffen, valt ze aan en ruimt ze op. Daardoor worden infecties voorkomen en blijven we gezond.
Lagen van het immuunsysteem
Ons immuunsysteem bestaat uit verschillende lagen. Deze spelen allemaal een eigen rol in het beschermen van ons lichaam.
Eerstelijns immuunsysteem
Alles in ons lichaam wat contact heeft met de buitenlucht bestaat uit slijmvlies. Dit is bijvoorbeeld de binnenkant van je neus, bekleding van de darmen (zoals je slokdarm) of natuurlijk onze huid. Dit slijmvlies zorgt ervoor, mits het gezond is, dat de bovengenoemde pathogenen niet per direct kunnen ‘binnendringen’. Dit noemen we het eerstelijns immuunsysteem.
Een gezond slijmvlies verlaagt de kans dat je ziek wordt met wel 80%!
Optimale darmflora voor een sterk eerstelijns immuunsysteem
Een gezonde darm heeft een gezond slijmvlies en een optimale darmflora (darmbacteriën). Een optimale darmflora zorgt voor een lage pH-waarde in de darmen. De pH is een maat voor de zuurgraad: hoe lager de pH, hoe zuurder de omgeving. De pathogenen kunnen in deze omgeving met een lage pH-waarde minder goed overleven. Daarnaast werkt de darmflora samen met enzymen welke ervoor zorgen dat de voeding optimaal wordt verteerd door het ‘in stukken te hakken’. Hierdoor neemt het lichaam de voedingsstoffen beter op.
Bij een hogere pH-waarde in de darmflora kunnen pathogenen juist beter overleven. De goede darmbacteriën kunnen juist minder goed overleven en de pathogenen kunnen floreren (groeien). Factoren die een negatieve invloed hebben op je darmflora zijn stress, alcohol, cafeïne, dierlijke eiwitten, antibiotica, medicijnen en anticonceptie. Dit zijn best veel factoren die de darmflora negatief beïnvloeden! Dit betekent niet dat je nooit meer een wijntje mag drinken, je koffie vanaf nu moet laten staan en beter direct vegetarisch moet worden. Wel raden we aan in tijden van een verlaagd immuunsysteem (bijvoorbeeld als je verkouden bent of een griepje te pakken hebt), te kiezen voor minder dierlijke producten en koffie en alcohol. Probeer daarnaast je stress te reduceren. Dit in combinatie met gezonde voeding en eventuele suppletie zal de darmflora en hierbij het immuunsysteem weer helpen ‘opbouwen’.
Aangeboren immuunsysteem
Wanneer het eerstelijns immuunsysteem niet optimaal functioneert en er toch pathogenen zoals virussen en bacteriën binnenkomen, treedt het aangeboren immuunsysteem in werking. Dit gedeelte van het immuunsysteem zit opgeslagen in ons bloed, de weefselvloeistoffen en de lymfevaten. Het maakt hierbij gebruik van een aantal typen witte bloedcellen: lymfocyten. Deze verdedigen het lichaam tegen de pathogenen door een ontstekingsreactie te activeren, welke vervolgens het genezingsproces in werking stelt.
Adaptieve immuunsysteem
Indien bovenstaande twee afweersystemen niet goed functioneren, treedt het derde immuunsysteem in werking. Dit noemen we het adaptieve immuunsysteem. Dit afweersysteem werkt niet zo snel als het aangeboren immuunsysteem. Het duurt een aantal dagen voordat dit systeem werkzaam is. Meestal is dit tussen de 7 à 10 dagen na een besmetting. Het onderscheidende kenmerk van dit adaptieve immuunsysteem is dat het een geheugen heeft. Dit in tegenstelling tot het aangeboren immuunsysteem. Dat betekent dat wanneer ons lichaam al eens eerder een bepaalde besmetting heeft gehad, het zich ‘herinnert’ wat het toen heeft gedaan. Dit gebeurt aan de hand van het aanmaken van antigenen. Mocht het zo zijn dat dit systeem dezelfde pathogeen tegenkomt als bij een eerdere besmetting, dat heeft het een ‘strategie’ klaarliggen om deze te verdringen door het aanmaken van antigenen.
In de volgende blog omtrent COVID-19 gaan we verder in op virussen en hoe deze te werk gaan.
Mocht je vragen hebben over deze (of andere) blog(s) of heb je andere onderwerpen voor blogs? Mail deze naar ruben@livept.nl.
